Ο δείκτης αναπτύχθηκε ως μέτρο για να συμβάλει στην ατζέντα “Πέρα από το ΑΕΠ” στο ευρωπαϊκό περιφερειακό πλαίσιο και αποσκοπεί στη μέτρηση της κοινωνικής προόδου για κάθε περιφέρεια της ΕΕ, ως συμπλήρωμα των παραδοσιακών μέτρων οικονομικής προόδου, όπως το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ).
Ο EU SPI είναι ένα εργαλείο για τη συγκριτική αξιολόγηση μεταξύ των περιφερειών της ΕΕ σε ένα ευρύ φάσμα κριτηρίων, βοηθώντας τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να αξιολογήσουν τα δυνατά και αδύνατα σημεία μιας περιφέρειας σε καθαρά κοινωνικές και περιβαλλοντικές πτυχές. Πολλές από αυτές τις πτυχές βρίσκονται στο επίκεντρο των επενδύσεων πουυποστηρίζονται από την πολιτική συνοχής της ΕΕ, είτε στον τομέα των βασικών υπηρεσιών (υγεία, εκπαίδευση, ύδρευση και απόβλητα), είτε στην πρόσβαση στις τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών, είτε στην ενεργειακή απόδοση, είτε στην εκπαίδευση και τις δεξιότητες, είτε στον περιορισμό της ρύπανσης.
Ο δείκτης είναι συνδυασμός μόνο κοινωνικών και περιβαλλοντικών δεικτών για να αντικατοπτρίζει καλύτερα την κοινωνική ανάπτυξη. Χρησιμοποιεί 3 ευρύτερες διαστάσεις που περιγράφουν αντίστοιχα βασικές, ενδιάμεσες και πιο λεπτές πτυχές της κοινωνικής προόδου. Κάθε διάσταση περιλαμβάνει τρείς συνιστώσες που περιγράφουν διαφορετικές πτυχές της κοινωνικής προόδου.
Εξαιρώντας τους οικονομικούς δείκτες, ο δείκτης EU-SPI αντιπροσωπεύει μια άμεση μέτρηση της κοινωνικής προόδου επιτρέποντας μια σαφέστερη ανάλυση της σχέσης μεταξύ οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης.
Συμπερασματικά, ο δείκτης αποτελεί ένα εργαλείο για χάραξη πολιτικών που ενισχύουν τα αδύνατα σημεία των περιφερειών. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής έχου στην διάθεση τους ένα χάρτη προκειμένου ν’ αναγνωρίσουν τις κοινωνικές αδυναμίες τους και να καταρτίσουν σχέδια για την επίλυση τους.
Βάση αυτών των δεικτών, η Ε.Ε. δημοσιεύει περιοδικές εκθέσεις για την κοινωνική πρόοδο των Περιφερειών. Σήμερα υπάρχουν διαθέσιμες δύο εκθέσεις η πρώτη δημοσιεύθηκε το 2016 και η πιο πρόσφατη το 2020.